Iedereen heeft zo zijn eigen Casanova. Toch zijn het, voorspelbaar, vaak mannen die hem in hun hart hebben gesloten. Mannen, iets ouder of vroeg oud van geest. Ik ken maar een aantal vrouwen die door hem, en dan bedoel ik de schrijver van zijn memoires, bewogen werden zoals die mannen over het algemeen bewogen werden.
Dat lijkt geheel volgens de verwachting en toch is het vreemd aangezien Casanova een van de meest vrouwelijke der mannelijke schrijvers is. Dat vrouwen een belangrijke rol in zijn leven speelden is een understatement. Men kan deze obsessie met de vrouwelijke natuur eenvoudig Freudiaans duiden. Zijn vader overlijdt op relatief jonge leeftijd. Zijn moeder is een sterke persoonlijkheid die, onverwacht weduwe geworden, haar vier kinderen aan de zorg van een zachtaardige oma overlaat en naar Wenen vertrekt om carrière te maken als actrice en courtisane. Waarin ze veel succes heeft. Maar vanaf dat moment is zij voor de kinderen nog slechts een abstracte grootheid die het gezin vanaf grote afstand bestierd.
Dat hij een lyrisch en genotzuchtig mens was is zeker. Dat hij gelijkelijk werd gedreven door bindingsangst en een constant verlangen naar het nieuwe ook. De vraag is echter of dat zoals de mythe wil enkel uit genotzucht of een pathologische Muttersuche was. Ik denk dat er daarnaast ook een belangrijk aspect van herkenning was. Hij voelde zich bij vrouwen op zijn gemak. Begreep hun kwetsbaarheden. Had oog en begrip voor hun sociale status. Zich bewegend tussen de elite en de aristocratie was hij als man weliswaar onnoemelijke veel vrijer in zijn bewegingen; in de kern was niets in zijn leven zeker. Zijn sociale status een voortdurende balanceer act. Hetzelfde smalle koord waarop ook zelfbewuste vrouwen zich in die tijd staande moesten houden.
Het is opvallend dat van de honderden portretten van vrouwen die hij schetst er slechts een handvol oprecht onsympathiek zijn. De grote meerderheid is intelligent, geestig en zich maar al te goed bewust van de wereld waarin ze leven. Bij de mannen is de verdeling veel gelijkmatiger.
