Twintig jaar later komen we er achter dat het internet helemaal niets heeft veranderd. Integendeel. De muziek is hetzelfde gebleven alleen het volume staat harder.
Internet zou de totale bevrijding van het individu inluiden (Je eigen kanaal! Jij bepaalt wat je ziet! 10.000 vrienden alleen voor jou!). Maar het internet gaf ons integendeel Netflix, de algoritmes van Google en Donald Trump. Kneedbaarder dan ooit, slaafser dan ooit, meer verslaafd dan ooit. Overal rinkelden de kassa’s, de dividenten klotsen zoals dat zo fraai heet tegen de plinten op, maar zelden in uw en mijn huiskamer.
In deze relatief zeer korte tijdspanne zijn we met behulp van de nieuwste technieken teruggeblazen naar de middeleeuwen. In de hooiberg van feiten is de waarheid niet meer te vinden, maar geruchten en meningen des te meer. De werkelijkheid zelf opgeblazen door ontelbare foto’s die ontzield op de bodem van miljarden harde schijven hun traag vernietigende werk doen. De nieuwe horige – die zich een kijker waant – een likes oogstende keuterboer binnen een feodigitaal systeem.
Het internet van de Europese Middeleeuwen werd belichaamd door de Rooms Katholieke kerk. De meeste informatie lag er in opgeslagen, het instituut hield de stand van haar parochianen bij, bezat een collectieve autoriteit en gaf door haar architectonische manifestaties een zeker eenheid en herkenbaarheid aan het landschap. Men waande zich van Palermo tot Zwolle min of meer in dezelfde werkelijkheid. Het was met al haar kleurrijkheid ook een verstikkende wereld. Star en collectivistisch en daardoor eenvoudig neigend naar massahysterie. Wilde men die wereld ontvluchten zonder het leven te laten dan stond je enkel het kluizenaarschap ter beschikking.
Neem even een moment om de vergelijking met het huidige tijdperk tot u door te laten dringen.
In de krant van vandaag stond een interview met de laatste Rara activist Frank van der Linden die er de brui aan geeft. Moegestreden. Gefrustreerd. Hij had 8000 facebookvrienden, maar bij acties kwamen er zelden meer dan 10 opdagen. Hij had niks bereikt en was nergens trots op. Een aangrijpend verhaal dat ongetwijfeld een hit op facebook zal zijn.
Het internet dat is zoiets als een vriend die je al heel lang kent. Vroeger dachten jullie over veel dingen hetzelfde. Maar in 20 jaar tijd is hij veranderd. Stapsgewijs. Vanwege de vriendschap slik je dat een hele tijd. Toen hij je begon lastig te vallen met de foto’s van de verbouwingen van zijn 10.000 keukens, de 800 miljoen zonsondergangen die hij op 21 juni had gefotografeerd, zijn 14.000 uiteenlopende meningen over zwarte Piet, toen dacht je nog: ach ja, maar feitelijk is het een goeie jongen! Hij heeft ook leuke kanten. Zelfs toen hij allerlei voorwaarden verbond aan het kijken naar die foto’s en je lastig begon te vallen met spullen die vage vrienden van hem in de verkoop hadden. Hij is zo’n type die zegt dat-ie er voor jou is, die alleen maar dingen doet waarmee hij hoopt jou een plezier te doen, jouw leven makkelijker te maken. Tot je er achter komt dat het precies omgekeerd is en dat ‘t gewoon een roomse gladjakker is.
Vorige week dacht ik lekker ouderwets een stukje op mijn website te zetten. Een onverwacht nostalgische sensatie. Een hartekreet de wereld in te gooien, wetend dat bijna niemand er kennis van zal nemen. Een brief in de fles. Juist. Tot een sympathieke onverlaat een link poste op mijn facebook pagina die ik juist van plan was stilletjes dood te hongeren. (Zo laf ben ik wel.)
Kortom. Ik ben er nog niet uit mensen. Dat wil zeggen: hoe het ding er precies uitziet kan ik nog niet zeggen, maar wel dat de lucht die er vanaf komt me steeds minder bevalt.
9 januari 2017
